NA CO JEST DOBRY MNISZEK LEKARSKI?

Z mniszkiem jest podobnie jak z pokrzywą. Kiedy słyszę pytanie „na co jest dobry mniszek lekarski”? odpowiadam zawsze „a na co nie jest dobry mniszek lekarski?”

Mniszek pospolity, inaczej mniszek lekarski, powszechnie znany jako mlecz (choć mlecz to zupełnie inna roślina), ma historię stosowania w tradycyjnej medycynie chińskiej, a nawet arabskiej i indiańskiej, w leczeniu różnych chorób, w tym raka.

Mniszek pospolity Taraxacum officinale jest członkiem rodziny astrowatych i szeroko rozpowszechniony w cieplejszych strefach umiarkowanych półkuli północnej. Występuje w Europie, Azji, Ameryce Północnej. Ten popularny chwast jest znany od czasów starożytnych ze swoich właściwości leczniczych i był wykorzystywany do leczenia różnych dolegliwości, takich jak niestrawność, zgaga, dolegliwości śledziony i wątroby, zapalenie wątroby i anoreksja. W roślinie znajduje się także bardzo cenny sok mleczny.

Maj to miesiąc opanowany przez mniszka i równie wspaniałą pokrzywę. Włącz te zioła do swojego jadłospisu, a odczujesz ogromne korzyści dla zdrowia!

SPIS TREŚCI

1. Mniszek lekarski – gdzie, jak i jaki zbierać?
2. Mniszek lekarski – jak suszyć kwiaty, korzeń i liście?
3. Czym różni się mniszek lekarski od mlecza? Jak odróżnić mniszka od mlecza?
4. Mniszek lekarski – działanie
5. Mniszek lekarski – zastosowanie
6. Mniszek – właściwości
7. Mniszek lekarski – na co pomaga?
8. Mniszek lekarski w medycynie chińskiej
9. Mniszek lekarski – liście, kwiaty, korzeń – co jest najzdrowsze ?
10. Kwiaty mniszka – dlaczego to moja ulubiona część mniszka?
11. Mniszek lekarski – jak stosować mniszka w kuchni?
12. Mniszek lekarski w kosmetykach
13. Mniszek lekarski – przeciwwskazania
14. Podsumowanie
15. Zródła

Mniszek lekarski – gdzie, jak i jaki zbierać?

Mniszek lekarski kwitnie od kwietnia do lipca.

Liście mniszka zbieramy wczesną wiosną do momentu pojawienia się pączków kwiatowych.

Kwiaty zbieramy bez szypułek, w czasie kwitnienia. Zrywamy je w miarę rozkwitania, przez cały maj i czerwiec.

Korzeń mniszka wykopujemy jesienią.

Mniszek pospolity jest powszechnie spotykanym chwastem rosnącym na łąkach, przydrożach, ugorach, trawnikach.

Warto pamiętać, żeby zbierać mniszka, który rośnie z dala od cywilizacji: od ruchliwych ulic (z uwagi szkodliwy ołów), pól uprawnych (możliwa obecność pestycydów), a także chodników, które lubią być podlewane różnymi chemicznymi „odchwaszczaczami” np. popularnym Roundupem.

Mniszek lekarski – jak suszyć kwiaty, korzeń i liście?

Korzenie mniszka po wykopaniu oczyszczamy, odcinamy części nadziemne i drobne korzenie, myjemy, przecinamy wzdłuż i dzielimy na mniejsze kawałki. Szybko suszymy w przewiewnym i zacienionym miejscu w temperaturze do 30 stopni.

W podobnej temperaturze i w podobny sposób suszymy liście i kwiaty.

Kwiaty mniszka układam na stole, blaszce lub w misce wyłożonej ręcznikiem papierowym. Ważne, aby było to suche i dobrze przewietrzone miejsce. Kwiaty odkładam na 3 dni do wysuszenia. Potem oddzielam je od szypułek – po wysuszeniu bardzo łatwo je rozłączyć – i przekładam do słoika. Ususzone kwiaty mniszka przechowuję w suchym i zacienionym miejscu. Odpowiednia do tego będzie kuchenna szafka, piwnica albo półka w garażu.

Czym różni się mniszek lekarski od mlecza? Jak odróżnić mniszka od mlecza?

Mniszek lekarski, choć bywa nazywany potocznie mleczem, jest zupełnie inną rośliną.

MNISZEK LEKARSKI

• liście mniszka od spodu są gładkie
• liście mniszka wyrastają na kształt rozety, tuż przy ziemi
• na każdym pędzie kwiatowym wyrasta tylko jeden kwiatostan
• osiąga wysokość 40 cm
• mniszek po przekwitnięciu zmienia się w dmuchawiec
• z łodygi mniszka wydostaje się białe mleczko

MLECZ POLNY

• liście mlecza mają drobne włoski
• liście mlecza wyrastają na różnej wysokości pędu kwiatowego
• mlecz rozgałęzia się i tworzy wiele kwiatostanów
• może dorastać od  0,5 metra do 1,5 metra
• mlecz po przekwitnięciu zmienia się w zamknięty pąk

Warto także dodać, że mlecz polny kwitnie od czerwca, więc jeśli zbierasz kwiaty na przełomie kwietnia/maja (wtedy kiedy kwitnie mniszek) to szanse, że na niego trafisz są nikłe.

Mniszek lekarski – działanie

Mniszek ma następujące właściwości:

• żółciopędne
• moczopędne
• odtruwające
• rozkurczające
• przeciwcukrzycowe
• wzmacniające organizm
• regulujące funkcjonowanie układu odpornościowego
• poprawia trawienie i metabolizm
• pobudza łaknienie
• reguluje pracę wątroby

***

Jeśli chcesz zadbać o swoje zdrowie i Twoich bliskich zachęcam Cię do lektury mojej najnowszej książki i e-booka. Znajdziesz w niej mnóstwo prostych i naturalnych rozwiązań, które pomogą Ci skutecznie każdego dnia budować odporność i zdrowe nawyki.

Kliknij w zdjęcie – zobacz spis treści, darmowy fragment, cenę, atrakcyjne pakiety i wybierz coś dla siebie!

***

Mniszek lekarski – zastosowanie

1. WEWNĘTRZNIE

Wyciągi wodne, alkoholowe i sok z korzenia mniszka zaleca się w następujących dolegliwościach:

• zaburzenia trawienia i metabolizmu
• choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych
• choroby wątroby, trzustki, śledziony i żołądka
• niedokrwistość
• kamica moczowa
• obrzęki
• miażdżyca
• zaburzenia miesiączkowania
• zaburzenia hormonalne
• schorzenia skórne: egzemy, liszaje
• schorzenia alergiczne

2. ZEWNĘTRZNIE

Sok mleczny znajdujący się w mniszku stosuje się na kurzajki i brodawki. Po rozrzedzeniu wodą destylowaną soku mlecznego z mniszka używa się do przemywania oczu.

Znakomity arabski lekarz tadżyckiego pochodzenia Awicenna (980-1037), opierając się na przekazach starogreckich, opisał w swoich dziełach szereg roślin leczniczych. Z jego traktatów wiadomo, że starożytni Grecy stosowali sok mleczny z mniszka przy zapaleniu oczu.

Mniszek właściwości

Mniszek ma właściwości:

• moczopędne
• żółciopędne
• przeciwzapalne
• przeciwutleniające
• przeciwnowotworowe
• przeciwbólowe
• przeciwhiperglikemiczne
• przeciwzakrzepowe
• prebiotyczne

Mniszek lekarski – na co pomaga?

Mniszek lekarski i jego przetwory działają na wiele chorób i dolegliwości, co wielokrotnie potwierdzono badaniami farmakologicznymi i klinicznymi.

1. WĄTROBA

Mniszek ma pobudzający wpływ na wytwarzanie żółci przez wątrobę oraz ułatwienie jej przepływu przez drogi żółciowe do dwunastnicy. Następuje wówczas zwiększenie kurczliwości tych przewodów, zwłaszcza pęcherzyka żółciowego, i tym samym przeciwdziałanie zastojowi żółci. Mniszek lekarski stabilizuje pracę komórek wątrobowych i odtruwa wątrobę.

2. TRZUSTKA I TRAWIENIE

Związki czynne mniszka mają również korzystny wpływ na czynność wydalniczą trzustki, a zatem także na normalizację całego procesu trawienia. Mniszek leczy niestrawność, usuwa uczucie przejedzenia, pełnego żołądka, bo wzmaga wydzielanie soku żołądkowego. Pomaga w zatruciach pokarmowych. Mniszek jest bardzo polecany w kuracjach odchudzających.

3. NERKI

Mniszek aktywizuje pracę nerek – ma właściwości moczopędne, przede wszystkim przez zwiększanie przesączania w kłębkach nerkowych. Mniszek usuwa z nerek złogi w postaci piasku (zapobiega także odkładaniu się kamieni nerkowych) oraz wpływa przeciwzapalnie zarówno na nerki, pęcherz, jak i drogi moczowe.

4. JELITA

Mniszek likwiduje zaparcia i ma korzystny wpływ na pracę jelit.

5. OCZYSZCZANIE I ODTRUWANIE ORGANIZMU

Niektóre substancje mniszka mają zdolność tworzenia rozpuszczalnych w środowisku wodnym kompleksów ze szkodliwymi metabolitami, powstającymi w organizmie człowieka. Jest to działanie odtruwające i oczyszczające, nazywane dawniej czyszczącym krew.

6. ODPORNOŚĆ

Mniszek lekarski zwiększa odporność organizmu, czyli jest środkiem immunoregulującym.

7. DZIAŁANIE PRZECIWIRUSOWE

Mniszek lekarski wywiera korzystny wpływ na czynność fagocytarną białych ciałek krwi. Mniszek pobudza również wytwarzanie interferonu – substancji o właściwościach przeciwwirusowych.

8. DZIAŁANIE PRZECIWNOWOTWOROWE

Na podstawie doniesień naukowych, stwierdzono, że mniszek lekarski stwarza ogromną nadzieję w niszczeniu komórek nowotworowych. Dotyczy to w szczególności raka sutka, prostaty, jelita grubego, wątroby, trzustki oraz skóry (czerniak). Dobre rezultaty lecznicze uzyskano także podczas eksperymentów medycznych w białaczce mielomonocytowej oraz chłoniakach.

9. CHOROBY SKÓRY

Mniszek wykazuje korzystny wpływ na cerę: poprawia jej koloryt, leczy trądzik i wypryski skórne.

Zewnętrznie wyciągi z mniszka i świeży sok z mniszka działają regenerująco na skórę, przyspieszają bliznowacenie i zanikanie uszkodzeń skóry. Okład ze świeżo wyciśniętego soku mniszka (tzw. mleczko) niszczy stopniowo brodawki, kurzajki i kłykciny (podobnie jak sok z glistnika).

10. ALERGIA

Mniszek lekarski wykazuje działanie przeciwalergiczne. W badaniu z 2020 roku stwierdzono, że kwas chikorynowy wyizolowany z mniszka lekarskiego jest związkiem fenolowym, który wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwalergiczne.

11. DZIAŁANIE PRZECIWCUKRZYCOWE

Mniszek lekarski działa także przeciwcukrzycowo. Roślina ta z powodzeniem może być stosowana w leczeniu i profilaktyce zespołu metabolicznego. Przegląd dostępnych badań wskazuje, że ekstrakty z mniszka lekarskiego mogą zapobiegać powikłaniom cukrzycowym, poprawiać metabolizm lipidów, a także wykazywać działanie hamujące enzymy rozkładające cukier.

12. DZIAŁANIE NEUROPROTEKCYJNE

W badaniu z 2018 roku ekstrakty etanolowe z mniszka lekarskiego wykazały działanie neuroprotekcyjne na stres oksydacyjny, czyli mogą być stosowane do ochrony komórek mózgowych przed stanami oksydacyjnymi i neurodegeneracyjnymi.

13. INNE WŁAŚCIWOŚCI MNISZKA

Mniszek powoduje rozkurcz niektórych mięśni gładkich, jeżeli są w stanie częściowego skurczu, co ma znaczenie w usprawnianiu przepływu żółci i moczu.

Mniszek lekarski w medycynie chińskiej

Mniszek lekarski według medycyny chińskiej wykazuje działanie: przeciwzapalne, odtruwające, wzmacnia uczucie ciepła oraz ochładza gorąco wątroby.

Medycyna chińska wskazuje następujące zastosowanie dla mniszka lekarskiego:

• przewlekłe zapalenie żołądka
• infekcje dróg moczowych
• infekcje górnych dróg oddechowych
• zapalenie skóry

Mniszek lekarski – liście, kwiaty, korzeń – co jest najzdrowsze ?

Aleksander Ożarowski i Wacław Jaroniewski – autorzy wspaniałej publikacji na temat ziół „Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie” uważają, że kwiaty mniszka mają takie same właściwości co korzeń i ziele, a dodatkowo są godne polecenia w przewlekłym nieżycie jamy ustnej, gardła i oskrzeli.

Kwiaty mniszka – dlaczego to moja ulubiona część mniszka?

Poza tym, że kwiaty mniszka lekarskiego mają takie same właściwości jak korzeń i ziele, są dwa silne argumenty, dlaczego kwiaty mniszka upodobałam sobie najbardziej. Dlatego, że są bardzo uniwersalne. Można przygotować z nich smakowite i bardzo wartościowe dobroci dla zdrowia (napar, syrop, a nawet konfiturę). Poza tym kwiaty mniszka zawierają w sobie najmniej goryczy, są nawet delikatnie słodkie. Jest jeszcze coś – kwiaty mniszka są miododajne, a taki miód jest przepyszny i niesłychanie zdrowy.

Mniszek lekarski – jak stosować mniszka w kuchni?

Młode liście mniszka, zebrane przed kwitnieniem rośliny, można dodawać do sałatek, zup, koktajli, pesto. Z liści mniszka można również przyrządzić sok i napar.

Kwiaty mogą nam posłużyć do domowej konfitury. Najpopularniejsze zastosowanie dla kwiatów mniszka to napar i syrop – wspaniały naturalny środek na kaszel i ból gardła.

Wysuszony korzeń mniszka to popularna alternatywa kawy.

Mniszek lekarski w kosmetykach

Mniszek lekarski, ze względu na swoje działanie wspierające wszelkie schorzenia skórne, jest powszechnie używany w kosmetykach. Mniszka możemy znaleźć jako dodatek do kremów i płynów do pielęgnacji skóry suchej, starzejącej się, ziemistej.

Mniszek pojawia się również w składzie preparatów nawilżających i oczyszczających do skóry.

Mniszek lekarski – przeciwskazania

Mniszek jest zaliczany do roślin najbardziej bezpiecznych w leczeniu. Jednak jak w przypadku każdej rośliny leczniczej są sytuacje, w których należy zachować ostrożność.

• Wyjątek w zastosowaniu mniszka stanowi zaawansowana nadkwasota, owrzodzenie i ostry stan zapalny żołądka, ponieważ działając pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego, może on niekiedy nasilić objawy tych dolegliwości.
• Kolejne przeciwskazanie do kuracji mniszkiem stanowi niedrożność i ostry stan zapalny dróg żółciowych oraz ropniak woreczka żółciowego.
• Po mniszka nie powinno się również sięgać przy stwierdzonej niewydolności nerek, bo choć mniszek poprawia pracę nerek, może je też nadmiernie obciążać.
• Mniszka i preparatów opartych na mniszku nie powinno się stosować jednocześnie z moczopędnymi lekami syntetycznymi, bo potęgują ich działanie.
• Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu mniszka lekarskiego z lekami przeciwzakrzepowymi opartymi na kwasie acetylosalicylowym lub warfarynie, ponieważ może on nasilać ich działanie, co grozi krwawieniami wewnętrznymi.

Podsumowanie

Mniszek lekarski, podobnie jak pokrzywa, wchodzi w skład kuracji wiosennych mających na celu „oczyszczenie krwi” i wzbogacenie organizmu w sole mineralne oraz witaminy.

Wiosną zawsze zaczynam zbierać mniszka. Ze świeżych kwiatów piję napary i robię syrop na kaszel i ból gardła. Duże ilości kwiatów suszę i popijam całym rokiem dla zdrowia nerek, wątroby i trzustki. Z liści robię pesto i koktajle. Natomiast łodygi mniszka stosuję w ramach kuracji wzmacniającej i oczyszczającej organizm.

ZOBACZ TEŻ

Dziękuję za Twój czas i obecność,
Justyna @totalnienaturalniecom

Korzystałam z następujących źródeł:

1. Evaluation of aqueous extracts of Taraxacum officinale on growth and invasion of breast and prostate cancer cells – PubMed (nih.gov)
2. Taraxacum–a review on its phytochemical and pharmacological profile – PubMed (nih.gov)
3. Taraxacum–a review on its phytochemical and pharmacological profile – PubMed (nih.gov)
4. Diverse biological activities of dandelion – PubMed (nih.gov)
5. Dandelion (Taraxacum officinale L.) as a Source of Biologically Active Compounds Supporting the Therapy of Co-Existing Diseases in Metabolic Syndrome – PMC (nih.gov)
6. Inhibitory Effects of AF-343, a Mixture of Cassia tora L., Ulmus pumila L., and Taraxacum officinale, on Compound 48/80-Mediated Allergic Responses in RBL-2H3 Cells – PMC (nih.gov)
7. Neuroprotective Effects of Taraxacum officinale Wigg. Extract on Glutamate-Induced Oxidative Stress in HT22 Cells via HO-1/Nrf2 Pathways – PMC (nih.gov)
8. „Zielarnia. Jak czerpać ze skarbów natury?”, wyd. Publicat, 2019
9. A. Ożarowski, W. Jaroniewski „Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie”, wyd. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987
10. Zbigniew T. Nowak „Zioła z polskich łąk”, wyd. AA, 2020
11. Kastner Joerg „Terapia pożywieniem. Dietetyka według tradycyjnej medycyny chińskiej”, wyd. Galaktyka, 2014
12. Yunnam Li Wu „Tradycyjna medycyna chińska na co dzień”, wyd. Vital, 2020