Pyłek pszczeli, inaczej pyłek kwiatowy, stanowi bogactwo wielu cennych składników, m.in. białek, aminokwasów, węglowodanów, kwasów tłuszczowych, związków fenolowych, witamin, minerałów czy enzymów. Produkt ten możemy śmiało określić mianem superfoods („super pożywienia”) z uwagi na obecność w pyłku wszelkich niezbędnych dla naszego zdrowia substancji odżywczych.
Około 70% substancji w pyłku pszczelim jest biologicznie aktywnych. Dlatego ten naturalny produkt pszczeli ma wielokierunkowe działanie. Wykazuje m. in. właściwości odżywcze, antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwutleniające (wymiata wolne rodniki), wzmacniające odporność organizmu, antyalergiczne, kardioprotekcyjne, hepatoprotekcyjne, przeciwanemiczne i przeciwnowotworowe.
Pyłek możemy zakwalifikować jako naturalny suplement, który nie tylko pomaga w profilaktyce, ale także w leczeniu licznych chorób. Oddziałuje na skórę, przeciwdziała jej starzeniu i dzięki temu znajduje również szerokie zastosowanie w kosmetyce.
SPIS TREŚCI
- Jak powstaje pyłek pszczeli?
- Co zawiera pyłek pszczeli?
- Pyłek pszczeli – właściwości i działanie prozdrowotne
- Jak stosować pyłek pszczeli?
- Dlaczego należy rozdrobnić lub namoczyć pyłek pszczeli przed spożyciem?
- Pyłek pszczeli – zalecane dzienne spożycie
- Pyłek pszczeli – przeciwskazania do stosowania
- Pyłek pszczeli – przechowywanie
- Podsumowanie
- Źródła
Jak powstaje pyłek pszczeli?
Pyłek powstaje przy produkcji miodu. Pszczoły robotnice zbierają nektar z kwiatów. Zebrane ziarenka pyłku pszczoły zwilżają śliną i miodem, a następnie formują je w małe kulki i przenoszą do ula. Pszczelarze, chcąc pozyskać cenny pyłek, montują urządzenia do poławiania pyłku w ulu, a następnie poddają go procesom suszenia, zamrażania lub mieszają z miodem w celu konserwacji i zachowania cennych substancji zawartych w pyłku.
Barwa pyłku zależy od rodzaju kwiatów, z jakich pochodzi. Pyłek występuje w wielu odcieniach żółtego, zielonego, pomarańczowego, czerwonego, brunatnego, a nawet niebieskiego lub fioletowego. Im ciemniejszy kolor, tym więcej właściwości prozdrowotnych zawiera pyłek.
Nikomu dotychczas nie udało się w warunkach laboratoryjnych stworzyć syntetycznego pyłku, co świadczy o bogactwie jego dobroczynnych właściwości trudnych do powielenia.
Co zawiera pyłek pszczeli?
W pyłku pszczelim występuje ponad 250 różnych substancji.
- Węglowodany przyswajalne przez organizm człowieka występujące w pyłku pszczelim stanowią 30,8%
- białka ok. 23,9%, w tym aminokwasy 17,6%.
Pyłek pszczeli zawiera następujące aminokwasy (zarówno endogenne – czyli takie, które organizm może wytworzyć samodzielnie, jak i WSZYSTKIE aminokwasy egzogenne – czyli takie, które organizmowi trzeba dostarczyć z zewnątrz): treonina, kwas glutaminowy, kwas asparaginowy, seryna, prolina, walina, glicyna, metionina, alanina, leucyna, fenyloalanina, izoleucyna, tyrozyna, histydyna, arginina, tryptofan, lizyna, cystyna.
Bardzo ważnym aminokwasem jest arginina, która zwiększa produkcję tlenku azotu działającego rozkurczowo na tętnice wieńcowe podobnie jak nitrogliceryna. Arginina zapobiega również zlepianiu się erytrocytów.
W skład pyłku wchodzą także:
- lipidy w ilości około 5,1%, wśród których na największą uwagę zasługują niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT)
- związki fenolowe (ok. 1,6%), na które składają się flawonoidy, leukotrieny, katechiny i fenolokwasy. Do flawonoidów występujących w pyłku kwiatowym zalicza się przede wszystkim pochodne kemferolu i kwercetyny, a do fenolokwasów – kwas chlorogenowy
- enzymy (pepsyna, trypsyna, lipaza, laktaza, katalaza, inwertaza, inulaza, celulaza) wspomagające prawidłowy metabolizm naszego organizmu i koenzymy w liczbie ponad 30, które mają wpływ na liczne procesy biochemiczne w organizmie człowieka
- witaminy – pyłek kwiatowy jest dość istotnym źródłem witamin (ok. 0,7%), zarówno rozpuszczalnych w tłuszczach, do których zalicza się witaminę A, witaminy E i D, K, jak i rozpuszczalnych w wodzie, takich jak B1, B2, B6, B12, C, kwasy: pantotenowy (wit. B5), nikotynowy i foliowy (wit. B9) oraz biotyna (wit. H lub B7), rutyna i inozytol (wit. B8), kwercetyna, niacyna (wit. B3 lub PP). Pyłek pszczeli zawiera znaczne ilości witamin z grupy B, biotyny i kwasu askorbinowego (witaminy C). Pyłek pszczeli zebrany z wierzby, gruszy i jabłoni, a także z mniszka lekarskiego, charakteryzuje się najwyższą zawartością kwasu askorbinowego
- biopierwiastki – makroelementy (wapń, fosfor, magnez, sód i potas) oraz mikroelementy (żelazo, miedź, cynk, mangan, krzem i selen)
- fosfolipidy i fitosterole (b-sitosterol) reprezentowane w pyłku kwiatowym w mniejszych ilościach
- w pyłku kwiatowym występują ponadto znaczne ilości kwasów nukleinowych: kwas deoksyrybonukleinowy (DNA), kwas rybonukleinowy (RNA) z przewagą kwasu rybonukleinowego
- pyłek obfituje także w błonnik – zawiera 22,4% celulozy
Pyłek pszczeli – właściwości i działanie prozdrowotne
Pyłek to świetna naturalna odżywka regenerująco-wzmacniająca o działaniu antybakteryjnym (m.in. przeciwko bakteriom Escherichia coli i Salmonella), przeciwgrzybiczym (badania wykazały skuteczność przeciwko Candida albicans), przeciwzapalnym, przeciwwirusowym, przeciwutleniającym oraz wzmacniającym odporność organizmu. W badaniach naukowych wykazano, że pyłek pszczeli ma istotny wpływ na podwyższenie odporności fizycznej, a także psychicznej wraz z działaniem przeciwstresowym.
W badaniach wykazano potencjalne działanie flawonoidów pyłku pszczelego jako jednego z głównych bioaktywnych związków pyłku pszczelego w chorobach alergicznych i immunologicznych.
Pyłek pszczeli wykazuje również działanie zmniejszające niedotlenienie mózgu i ochraniające przed promieniowaniem jonizującym, łącznie z jego działaniem przeciwnowotworowym.
***
Jeśli chcesz zadbać o swoje zdrowie i Twoich bliskich zachęcam Cię do lektury mojej najnowszej książki i e-booka. Znajdziesz w niej mnóstwo prostych i naturalnych rozwiązań, które pomogą Ci skutecznie każdego dnia budować odporność i zdrowe nawyki.
Kliknij w zdjęcie – zobacz spis treści, darmowy fragment, cenę, atrakcyjne pakiety i wybierz coś dla siebie!
***
1. Jest silnym przeciwutleniaczem (antyoksydantem)
Pyłek pszczeli jest źródłem naturalnych przeciwutleniaczy, takich jak flawonoidy, kwasy fenolowe lub terpenoidy, a także witaminy: A, C i E. Posiada zdolność do przeciwdziałania skutkom stresu oksydacyjnego. Wśród chorób związanych ze stresem oksydacyjnym możemy wymienić: stany zapalne, reumatoidalne zapalenie stawów, miażdżycę, nadciśnienie, cukrzycę, choroby ośrodkowego układu nerwowego (np. migrena, padaczka, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona i choroba Alzheimera), stany zapalne i owrzodzenia przewodu pokarmowego, nowotwory, AIDS, choroby autoimmunologiczne, mukowiscydozę, choroby nerek i zespoły przyspieszonego starzenia się.
Pyłek przeciwdziała także negatywnym skutkom różnych szkodliwych czynników, toksyn i leków. Badania wykazały, że pyłek pszczeli może znacznie zmniejszyć toksyczność fluoru.
2. Wykazuje silne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze
Przeciwko bakteriom Gram+ i Gram−, a także grzybom chorobotwórczym. Wynika to z obecności flawonoidów i kwasów fenolowych w pyłku pszczelim.
Badania wykazały aktywność pyłku przeciwko następującym bakteriom: Pseudomonas aeruginosa (pałeczka ropy błękitnej), Streptococcus viridans (paciorkowce zieleniejące), Staphyloccocus aureus (gronkowiec złocisty), Bacillus cereus (laseczka woskowa), Bacillus subtilis (laseczka sienna), Klebsiella (pałeczka zapalenia płuc), Staphyloccocus epidermidis (gronkowiec skórny), Listeria monocytogenes (bakteria wywołująca listeriozę), Salmonella enterica, Escherichia coli, a także właściwości przeciwgrzybicze przeciwko: Aspergillus fumigatus, Aspergillus niger, Aspergillus flavus i drożdżom: Candida albicans, Candida glabrata, Candida krusi i Rhodotorula mucilaginosa.
3. Pyłek kwiatowy korzystnie oddziałuje na UKŁAD IMMUNOLOGICZNY
Pyłek pszczeli wspomaga leczenie anemii – po zastosowaniu miesięcznej terapii pyłkiem wzrasta poziom hemoglobiny, liczby czerwonych krwinek i poziomu żelaza, a także limfocytów. Pyłek działa przeciwwirusowo i detoksykacyjnie, podwyższa sprawność fizyczną organizmu w sytuacjach nadmiernego obciążenia wysiłkiem, podnosi odporność organizmu, pozytywnie wpływa na sprawność umysłową oraz procesy myślenia i koncentracji.
4. Pyłek kwiatowy korzystnie oddziałuje na METABOLIZM
Pyłek jest niskokaloryczny i wspiera utrzymanie prawidłowej wagi – u osób z nadwagą powstrzymuje napady głodu regulując ośrodek głodu w mózgu, zaś u osób z niedowagą pobudza apetyt, wspiera terapię chorób takich jak np.:
otyłość i niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD) – pyłek pszczeli jest bogaty w związki fenolowe, które mogą odgrywać kluczową rolę w ochronie przed otyłością i powikłaniami zdrowotnymi wywołanymi przez otyłość, a także zwiększać wchłanianie składników odżywczych, metabolizm lipidów i utratę wagi
cukrzyca typu II – pyłek pszczeli wspomaga proces przemiany materii i zwiększa wydzielanie insuliny, przez co skutecznie pomaga obniżyć poziom cukru we krwi – ilość cukru po intensywnej dwutygodniowej kuracji pyłkiem potrafi zmniejszyć się dwukrotnie
5. Pyłek kwiatowy korzystnie oddziałuje na METABOLIZM KOŚCI
W badaniach wykazano, że pyłek pszczeli ma działanie anaboliczne (czyli prowadzące do tworzenia i wzrostu organów i tkanek) na składniki kości. Doustnie podawane rozpuszczalne w wodzie ekstrakty pyłku pszczelego (5 i 10 mg / 100 g masy ciała) raz na dobę przez siedem dni mogą również zwiększać zawartość wapnia w tkankach.
6. Pyłek kwiatowy korzystnie oddziałuje na UKŁAD POKARMOWY
Pyłek pszczeli wpływa na wielkość i skład flory bakteryjnej przewodu pokarmowego, leczy stany zapalne jamy ustnej i przełyku, dolegliwości trawienne typu zaparcia czy biegunki, zaburzenia przemiany materii, choroby żołądka i jelit, choroby wrzodowe dwunastnicy, pęcherzyka żółciowego, trzustki i wątroby, m.in. wirusowe zapalenie wątroby typu A, B i C, ostre i przewlekłe stany zapalne wątroby oraz marskość wątroby.
Pyłek obniża poziom enzymów wątrobowych i bilirubiny w surowicy krwi, działa ochronnie i odtruwająco na wątrobę oraz w zatruciach metalami ciężkimi czy lekami, np. preparatami przeciwzapalnymi, sterydami i antybiotykami.
Pyłek poprawia kondycję jelita cienkiego i ułatwia funkcje wchłaniania składników odżywczych i trawienia poprzez znaczny wzrost objętości nabłonka w jelicie i długości kosmków jelitowych.
7. Pyłek kwiatowy korzystnie oddziałuje na UKŁAD MOCZOWO-PŁCIOWY
Pyłek pszczeli wspomaga leczenie przewlekłych stanów zapalnych nerek, dróg moczowych, gruczołu krokowego, pęcherzyka nasiennego i cewki moczowej, dny moczanowej (badania wykazały, że pyłek pszczeli obniża poziom kwasu moczowego), działa rozkurczająco na mięśnie gładkie dróg moczowych.
Dzięki właściwościom antyzapalnym pyłek pomaga przy wczesnych problemach z prostatą, pomaga także przy zapłodnieniu – zwiększa poziom estrogenu, pobudzając jajniki do wydzielania zdrowych jajeczek podczas owulacji i zwiększa liczbę plemników.
W jednym z badań zaobserwowano, że pyłek pszczeli odgrywa rolę ochronną przed wywołaną cukrzycą dysfunkcją jąder, impotencją, zmniejszoną płodnością i zaburzeniami erekcji u mężczyzn.
8. Pyłek kwiatowy korzystnie oddziałuje na UKŁAD KRĄŻENIA
Pyłek usuwa obrzęki pochodzenia sercowo-naczyniowego przy stanach pozawałowych, a także w zaburzeniach krążenia obwodowego i nadciśnieniu tętniczym, ochrania mięsień sercowy, obniża w surowicy krwi zawartość lipidów całkowitych, triglicerydów, cholesterolu całkowitego, frakcji „złego” cholesterolu LDL oraz b-lipoprotein, zaś podwyższa frakcję „dobrego” cholesterolu HDL.
Systematyczne spożywanie pyłku jest w stanie unormować arytmię oraz przywrócić prawidłowe tętno. Pyłek działa przeciwmiażdżycowo, a także zabezpieczająco przed niedokrwienną chorobą mięśnia sercowego i udarami mózgu – płytki krwi u osób przyjmujących pyłek mają mniejszą zdolność do agregacji, czyli zlepiania się.
9. Pyłek kwiatowy korzystnie oddziałuje na UKŁAD ODDECHOWY
Pyłek pszczeli jest skuteczny w leczeniu zakażeń górnych dróg oddechowych oraz astmy z uwagi na jego zdolność do obniżenia produkcji histaminy. Pyłek może być antidotum na katar sienny i alergie – należy zacząć go przyjmować na 6 tygodni przed rozpoczęciem sezonu pylenia i kurację taką traktujemy jako tzw. „odczulanie”, a polega ona na powolnym wprowadzaniu pyłku, tak aby pobudzić układ immunologiczny.
10. Pyłek kwiatowy korzystnie oddziałuje na UKŁAD NERWOWY
Pyłek pszczeli polepsza ukrwienie tkanki nerwowej, korzystnie oddziałuje na psychikę, obniża stres i stany napięć nerwowych, związanych również z okresem dojrzewania lub klimakterium. Pyłek pomaga w depresjach spowodowanych obniżeniem energii życiowej, zwłaszcza u osób starszych, u osób przyjmujących antydepresanty pozwala zmniejszyć dawkę leków.
11. Pyłek kwiatowy korzystnie oddziałuje na TKANKI I SKÓRĘ
Wspomaga organizm przy takich dolegliwościach jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca, wypryski, trądzik, zapalenie skóry wywołane przez bakterie, wirusy i grzyby, łamliwość i wypadanie włosów, osłabione paznokcie.
Pyłek pszczeli ma także działanie przeciwstarzeniowe – wpływa korzystnie na zmarszczki, przebarwienia, pękające naczynka, suchość skóry, promieniowanie ultrafioletowe UVB, uszkodzenia oksydacyjne, stan zapalny.
12. Pyłek kwiatowy korzystnie oddziałuje na NOWOTWORY I PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE
Ekstrakty z pyłku pszczelego wykazują właściwości cytotoksyczne przeciwko wielu nowotworom: rak prostaty, rak piersi, rak macicy.
Ponadto, na podstawie badań, ustalono, że ekstrakty pyłku pszczelego wykazują działanie cytotoksyczne przeciwko liniom komórkowym glejaka (!!!).
Jedno z badań klinicznych miało wyjaśnić, czy podawanie pyłku kwiatowego kobietom chorym z powodu nowotworu szyjki macicy, może ograniczyć u nich skutki radioterapii. Badania przeprowadzono na pacjentkach Kliniki Uniwersyteckiej w Wiedniu, z nowotworem szyjki macicy w III stadium rozwoju, które poddawano terapii promieniowaniem jonizującym (radem-226 i kobaltem-60). Pacjentkom przed rozpoczęciem naświetlań, w trakcie terapii i po jej zakończeniu, podawano 3 razy dziennie po 20 g pyłku pszczelego. Przeprowadzone badanie wykazało, że pyłek pszczeli u naświetlanych pacjentek zwiększał liczbę krwinek czerwonych, poziom hemoglobiny i witaminy E oraz zmniejszał poziom cholesterolu w surowicy krwi w porównaniu do kobiet niekorzystających z takiej terapii.
Jak stosować pyłek pszczeli?
Najlepszym momentem na kurację pyłkiem jest przełom lata i jesieni oraz przełom zimy i wiosny, czyli okresy wzmożonego zapotrzebowania na witaminy i mikroelementy. Czas kuracji powinien wynosić 1-3 miesiące i może być powtórzony 2 do 4 razy w roku, z zachowaniem odpowiedniej przerwy przed wznowieniem kuracji, czyli np. miesiąc kuracji pyłkiem miesiąc przerwy, 2 miesiące kuracji pyłkiem 2 miesiące przerwy itd.
W celach wzmocnienia odporności wystarczy cykliczna miesięczna kuracja kilka razy w roku (zwłaszcza lato/jesień i zima/wiosna). Przy dłuższej kuracji (więcej niż 1 miesiąc) rozsądnie jest zrobić co jakiś czas tygodniową przerwę, aby organizm wykorzystał maksymalnie to, co zmagazynował i nie przyzwyczajał się zbytnio do pyłku. Jeśli pyłek przyjmujemy w małych dawkach (10 – 15 gramów) to można go przyjmować codziennie bez robienia przerw.
Pyłek pszczeli, podobnie jak miód, traci swoje wartości odżywcze w temperaturze powyżej 40 stopni, dlatego powinno się go moczyć w maksymalnie 35 stopniach C. Podwyższenie temperatury do 60 stopni powoduje ok. 50% utratę składników odżywczych.
Dlaczego należy rozdrobnić lub namoczyć pyłek pszczeli przed spożyciem?
Pyłek kwiatowy nierozdrobniony jest wykorzystywany przez organizm tylko w około 10-15%. W celu zwiększenia przyswajalności bogactwa składników zawartych w pyłku zaleca się rozdrabnianie lub moczenie w wodzie (ziarna pyłku w wodzie pęcznieją i po 2-3 godzinach pękają, przez co zostają z nich uwolnione składniki odżywcze). Po rozdrobnieniu lub namoczeniu pyłku przyswajalność pyłku wzrasta do 90%. Najprościej jest zmielić granulki pyłku w młynku do kawy lub kupić pyłek rozdrobniony (mikronizowany). Pamiętajmy, aby mielić pyłek na bieżąco.
Zmielony pyłek można mieszać z różnymi produktami spożywczymi w proporcji od 1:1 do 1:4. Pyłek można rozpuszczać w soku z wyciskarki, wodzie, dodawać do koktajli, mieszać z miodem, dżemem czy masłem. Ma to sens w przypadku spożycia dużej ilości pyłku (40 gram) w jednej dawce.
Przy małych ilościach pyłku (2,5 gram czyli pół łyżeczki od herbaty) pyłek pszczeli możemy zmieszać z taką samą ilością miodu i przyjmować po śniadaniu. Należy taką mieszankę rozpuścić w ustach i powoli połknąć. Co istotne, w połączeniu z miodem i śliną pyłek traci swoje właściwości alergiczne.
Pyłek rozdrobniony najlepiej przyjmować doustnie, trzymając go w ustach, aż wymiesza się ze śliną i połknąć popijając wodą. Taki sposób jest najskuteczniejszy i daje największą wartość. Enzymy zawarte w ślinie pozwolą uaktywnić pyłek, zanim dotrze on do jelita cienkiego.
Pyłek pszczeli – zalecane dzienne spożycie
Kurację pyłkiem zaczynajmy od małych dawek. Na początek zacznijmy od kilku granulek (1/4 łyżeczki) 2 do 3 razy dziennie ok. pół godziny przed posiłkiem (w celu lepszej przyswajalności pyłek przyjmujmy w dawkach podzielonych, a nie jednorazowo w dużej dawce). Jeśli będziemy dobrze tolerować pyłek, zwiększajmy stopniowo dawkę.
Łyżeczka do herbaty zawiera około 5 gramów pyłku. W celu wzmocnienia odporności dorosłym zaleca się przyjmowanie 20 g (4 łyżeczki) pyłku dziennie, dzieciom powyżej 3 lat połowę tej dawki (10 g czyli 2 łyżeczki), zaś w celach leczniczych poleca się przyjmowanie 40 g pyłku dziennie (2 łyżki stołowe).
Co istotne, pyłek niweluje skutki uboczne stosowania antybiotyków, dlatego w celu wzmocnienia odporności zalecane jest przyjmować go tak długo, jak probiotyki.
Jeśli nasza kuracja ma na celu wzmocnienie odporności i trwa 1 miesiąc, należy przeprowadzać ją codziennie przyjmując pyłek na czczo w następujących dawkach:
- przez pierwsze 7 dni: 15 g dziennie
- od drugiego do trzeciego tygodnia: 30 gramów (najlepiej przed śniadaniem i kolacją)
- w czwartym tygodniu: 15 g dziennie
Pyłek pszczeli – przeciwwskazania do stosowania
Osobom cierpiącym na pyłkowicę, atopową astmę oskrzelową, ciężkie uszkodzenie nerek oraz uczulonym na pyłek kwiatowy, zaleca się ostrożność podczas stosowania pyłku, dlatego najlepiej zacząć przyjmować pyłek od jak najmniejszych dawek dobrze mieszając go ze śliną.
Pyłek pszczeli – przechowywanie
Pyłek kwiatowy należy przechowywać w szczelnie zamkniętym naczyniu (np. w słoiku), w chłodnym (ok. 5°C) i zacienionym miejscu – w lodówce. Tak przechowywany pyłek pszczeli zachowa swoje właściwości przez rok.
Podsumowanie
Pyłek pszczeli wykazuje bardzo liczne właściwości lecznicze i prozdrowotne. Jego szerokie efekty biologiczne są znane i stosowane od starożytności. To naturalny preparat, który może okazać się nie tylko skuteczną profilaktyką zdrowia, ale także pomocą w wielu dolegliwościach i schorzeniach.
Pyłek pszczeli służy do zapobiegania i leczenia wielu chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, miażdżyca, otyłość, choroby autoimmunologiczne. Pyłek pszczeli jako codzienny suplement pomoże w utrzymaniu zdrowej wagi i lepszym wchłanianiu składników odżywczych. Dodatkowo może być stosowany codziennie w celu ochrony przed chorobami mięśnia sercowego i szkodliwym wpływem toksyn pokarmowych i środowiskowych. Długotrwałe spożywanie pyłku pszczelego może poprawić ogólne zdrowie, krążenie krwi, opóźniać starzenie się, wzmacniać odporność, zwiększać aktywność fizyczną i psychiczną, a także profilaktykę przeciwnowotworową.
Stosuję pyłek sezonowo w celu wzmocnienia odporności, ale lista jego korzyści dla zdrowia jest zdecydowanie dłuższa. Pamiętajcie, że tam, gdzie zawiodą konwencjonalne metody leczenia, warto wypróbować naturalne rozwiązania. Natura pomogła mi odzyskać zdrowie. Wierzę, że pomoże również Wam!
ZOBACZ TEŻ:
Korzystałam z następujących źródeł:
- https://ptfarm.pl/pub/File/
- http://www.czytelniamedyczna.pl
- Skład chemiczny i adaptogenne działanie pszczelego pyłku kwiatowego. Cz. I. Skład chemiczny • Postępy Fitoterapii 1/2008 • Czytelnia Medyczna BORGIS
- Skład chemiczny i adaptogenne działanie pszczelego pyłku kwiatowego. Cz. II. Działanie adaptogenne • Postępy Fitoterapii 2/2008 • Czytelnia Medyczna BORGIS
- Antioxidant Potential of Propolis, Bee Pollen, and Royal Jelly: Possible Medical Application – PubMed (nih.gov)
- Comparison of Physicochemical Properties of Bee Pollen with Other Bee Products – PubMed (nih.gov)
- The Potential of Using Bee Pollen in Cosmetics: a Review – PubMed (nih.gov)
- Bee Pollen Flavonoids as a Therapeutic Agent in Allergic and Immunological Disorders – PubMed (nih.gov)
- Bee Products in Dermatology and Skin Care – PubMed (nih.gov)
- Extraction and determination of bioactive compounds from bee pollen – PubMed (nih.gov)
- Stingless Bee-Collected Pollen (Bee Bread): Chemical and Microbiology Properties and Health Benefits (nih.gov)
- Separation and Characterization of Phenolamines and Flavonoids from Rape Bee Pollen, and Comparison of Their Antioxidant Activities and Protective Effects Against Oxidative Stress (nih.gov)
- The Application of Pollen as a Functional Food and Feed Ingredient—The Present and Perspectives (nih.gov)
- Antioxidant Potential of Propolis, Bee Pollen, and Royal Jelly: Possible Medical Application (nih.gov)
- Bee Pollen: Current Status and Therapeutic Potential (nih.gov)
- Polyphenols from Bee Pollen: Structure, Absorption, Metabolism and Biological Activity (nih.gov)
- Bee Pollen – Eat to prolong longevity and reverse nutritional deficiencies – NaturalNews.com
- Pyłek pszczeli jako superfood (mercola.com)
